Lutowe spotkanie DKK Książniczki z prozą ukraińskiej pisarki Kateryny Babkiny
23 lutego spotkałyśmy się jak zwykle by omówić ostatnią lekturę – laureatkę Angelusa 2021, książkę „Nikt tak nie tańczył jak mój dziadek” ukraińskiej pisarki Kateryny Babkiny. Tak się złożyło, że mija rocznica wybuchu okrutnej wojny, a w roku, w którym autorka została nagrodzona nikt nie spodziewał się takiego biegu wydarzeń. Tym bardziej, nasza rozmowa nabrała szczególnego znaczenia a lektura okazała się wyjątkową na ten czas.
W tej niewielkiej powieści złożonej z dwunastu krótkich opowiadań kryje się wielka historia Ukrainy, która po latach wojny i zniewolenia mogła ogłosić swoją niepodległość. Pierwszego dnia szkoły 1991 roku, czyli w tydzień po przyjęciu przez parlament deklaracji niepodległości, na uroczystości klasowej spotykamy grupkę dziewcząt i chłopców, bohaterów omawianej książki. Autorka opowiada ich historie z lat dzieciństwa oraz jako dorosłych, powiązanych ze sobą pokrewieństwem i przyjaźnią. Są tu też historie osób zupełnie przypadkowych i obcych. Opowiedziane bez wylewności i fragmentarycznie, bez zachowania chronologii zdarzeń i czasu oraz wdawania się w opisy politycznych i historycznych niuansów. Autorka skupia uwagę przede wszystkim na ludziach – na ich pokiereszowanych losach, niezdolnych odsunąć dramatów z przeszłości.
W niezwykle sugestywny sposób Babkina kreuje ponury ukraiński krajobraz życia codziennego, na który nieodwracalny wpływ ma wielka historia. Nasza piątka bohaterów nosi w sobie blizny odziedziczone po rodzicach. Opowiadania Babkiny to świat dzieci samotnych, często osieroconych, pozbawionych opieki i jakby przedwcześnie dojrzałych. Ich zdewastowane dzieciństwo przekłada się na życie dorosłych ze zrujnowanymi emocjami. Ukraina jest tu pokazana jako kraj, w którym czas nie jest łaskawy dla jednego pokolenia a smutki i nieszczęścia wciąż są obecne w sercach i umysłach rodzin bez możliwości zagojenia ran i zapomnienia, ponieważ ojczyzna co rusz wstrząsana jest tragicznymi wypadkami.
Autorka zakreśla szeroką perspektywę, dając czytelnikowi możliwość dopowiedzenia sobie historii od czasów Wielkiego Głodu po czasy współczesne i wychodzącą już poza fabułę, barbarzyńską wojnę, która toczy się obecnie w Ukrainie. Lektura tej książki i rozmowa o niej pozwoliła na uporządkowanie wiedzy o narodzie, który mimo trudnej przeszłości a może właśnie dlatego, tak dzielnie stawia opór i broni swojej niezależności.
